Praca nad lepszym rejestrem umów (wydatków) w Gdańsku

Niezmiennie zabiegam o publikacje rejestrów umów przez instytucje publiczne. Chciałbym, aby każda instytucja publiczna zamieszczała na swojej stronie rzetelne, wiarygodne i kompletne informacje na temat swoich wydatków.

Taka publikacja powinna odbywać się w taki sposób, aby informacja była użyteczna i dostępna dla odbiorców. Jakiś czas temu skutecznie pracowałem nad formą publikacji rejestru umów w Gliwicach. Tam ostatecznie udało się przekonać urzędników do przyjęcia formy, która nie będzie wykluczać osób niepełnosprawnych.

W marcu 2014 roku Prezydent Gdańska ogłosił, że Miasto będzie realizować Manifest Otwartości Miasta Gdańska. W ramach tego w styczniu 2015 roku opublikowano rejestr umów, a raczej… rejestr wydatków. Nie częstym jest w Polsce, aby publikować informacje o wszystkich wydatkach, także tych związanych z np. kosztami sądowymi. Takie postępowanie warte jest przyjęcia w innych miejscowościach. Czasem udostępnienie takich zbiorów nie wymagają specjalnego nakładu pracy.

Otwarty Gdańsk
Logo inicjatywy „Otwarty Gdańsk”

Pracownicy urzędu prawdopodobnie podjęli znaczny wysiłek w przygotowanie narzędzi do takiej publikacji. Teraz publikacja odbywa się już automatycznie każdej nocy. Mam nadzieję, że taki zakres będzie inspirujący dla innych miejscowości, które też będą chciały opublikować coś więcej niż suche zestawienie umów. Uznałem za istotne podziękowanie za takie prace.

Przy tej okazji zaproponowałem zmiany, które pozwoliłyby uczynić rejestr wydatków jeszcze lepszym.

Przede wszystkim poprosiłem o uzupełnienie publikowanych danych o identyfikatory osób prawnych np. numer REGON lub NIP lub KRS. Uważam, że przyczyniłoby się to do ułatwienia ponownego wykorzystywania zgromadzonych danych.

Wyobrażam sobie, że takie dane mogłyby zostać wykorzystane, aby skuteczne powiązać zamówienia udzielone jednemu przedsiębiorcy w ramach kilku umów. Dzięki tym informacjom mogłyby powstawać zestawienia wydatków publicznych nie z pozycji instytucji publicznych, a z pozycji podmiotu.

W wyniku przetwarzania informacji publicznej przez Fundacja ePaństwo dla zamówień publicznych można tworzyć takie zestawienia już dziś – przedstawiają one zamówienia udzielone przez różne urzędy z całej Polski obranego przedsiębiorcy.

Takie zestawienia pozwala na lepszą ocenę kontrahenta. To natomiast zwiększa pewności obrotu gospodarczego. Ułatwia także sporządzanie rzetelnych analiz antykorupcyjnych.

Zawarłem także postulat, aby rejestr uzupełnić w wymagane prawem metadane tj. dane określone przez art. 8 ust.6 u.d.i.p. Przepis ten stanowi:

6. Podmioty udostępniające informacje publiczne w Biuletynie Informacji Publicznej są obowiązane do:
1) oznaczenia informacji danymi określającymi podmiot udostępniający informację;
2) podania w informacji danych określających tożsamość osoby, która wytworzyła informację lub odpowiada za treść informacji;
3) dołączenia do informacji danych określających tożsamość osoby, która wprowadziła informację do Biuletynu Informacji Publicznej;
4) oznaczenia czasu wytworzenia informacji i czasu jej udostępnienia;
5) zabezpieczenia możliwości identyfikacji czasu rzeczywistego udostępnienia informacji.

– Art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej

Uważam, że nie można o publikacji tych danych zapominać. Wzmacniają one odpowiedzialność za treść publikowanego w BIP rejestru. Gdy są one dostępne łatwiej ustalić przyczynę i sprawcę, nawet przypadkowych, przekłamań.

W Urzędzie Miejskim w Gliwicach opracowano formę Publicznego Rejestru Umów, która uwzględnia publikacje tych danych. Dla każdej pozycji indywidualnie możemy zapoznać się z rejestrem zmian, aby dowiedzieć się kiedy pozycje dodano, a kiedy ewentualnie w jakiś sposób ją aktualizowano:

Przykładowy widok rejestru zmian wpisu w rejestrze umów Urzędu Miejskiego w Gliwicach

Zainterweniowałem także wobec próby objęcia ochroną prawno-autorską danych na stronie Urzędu Miejskiego w Gdańsku. W stopce tej strony przeczytałem:

© Copyright Urząd Miejski w Gdańsku
Kancelaria Prezydenta ¤ Referat Multimedialny
ul. Nowe Ogrody 8/12 ¤ 80-803 Gdańsk

Podobny zapis znajdował się w pliku XML rejestru wydatków przeznaczonego do ponownego wykorzystywania informacji publicznej. Natomiast w czeluściach strony można było odszukać zakładkę „Prawa autorskie”, która zawierała następujące informacje:

  • Użytkownikom serwisu gdansk.pl zezwala się na kopiowanie oraz wykorzystanie tekstów, zdjęć oraz materiałów multimedialnych publikowanych w serwisach gdansk.pl z zaznaczeniem źródła ich pochodzenia oraz podaniem autora.
  • Elementy graficzne, teksty oraz materiały multimedialne publikowane pierwotnie w innych źródłach nie podlegają zezwoleniu. W celu ich wykorzystania prosimy o kontakt z redakcją serwisu.
  • Zabroniona jest sprzedaż oraz wykorzystywanie w celach komercyjnych materiałów pobranych z serwisu gdansk.pl.
  • Redakcja serwisu gdansk.pl zastrzega prawo do wprowadzania modyfikacji w Polityce Prywatności. Wszelkie zmiany będą odpowiednio wyróżnione, aktualna wersja będzie publikowana z nową datą.
  • W przypadku naruszenia prawa autorskiego, mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo autorskie i prawa pokrewne (Dz. U. 1994 Nr 24 Poz. 83 z poźn. zm.) oraz przepisy Kodeksu cywilnego.

Ostania modyfikacja: 30.03.2010 15:06

Sam nie mogłem znaleźć uzasadnienia prawnego dla takich oznaczeń. Na początek poprosiłem zatem o udostępnienie informacji publicznej tj. podstawy prawnej / opinii prawnych stanowiących źródło stanowiska o objęciu ochroną prawno-autorską rejestru umów i rejestru wydatków, a także innych materiałów opublikowanych na stronie www.gdansk.pl poprzez oznaczenie „(c) UMG / Referat Multimedialny, www.gdansk.pl”.

Swoje uwagi zebrałem w formie wniosku na podstawie art. 63 Konstytucji RP i przesłałem 25 stycznia 2015 roku do Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Jego kopie przesłałem również do Zarządu Sieci Obywatelskiej – Watchdog Polska i Zarządu Fundacji ePaństwo.

W dniu 2 lutego 2015 roku otrzymałem z Kancelarii Prezydenta Gdańska odpowiedź:

W odpowiedzi na Państwa wniosek o udostępnienie informacji publicznej uznaję Państwa uwagę dotyczącą zapisu „(c) UMG/Referat Multimedialny, www.gdansk.pl” za słuszną. Jest to oczywista pomyłka. Zapis został niezwłocznie tj. w dniu 27.01.2015r. usunięty. Obecnie w tym miejscu widnieje zapis mówiący o źródle pochodzenia pliku.
Pragnę jednocześnie podkreślić, że zapis ten w żaden sposób nie wpływał na możliwości pobierania i przetwarzania danych.
Jak Państwo sami wiecie pomyłki się zdarzają. Przykładem jest Państwa pismo kierowane do Prezydenta Miasta Gdańska a adresowane do miasta Gliwice.
Co do poruszanej przez Państwa kwestii dotyczącej możliwości publikowania w rejestrze wydatków danych identyfikacyjnych osób prawnych, informuję, że przyjmujemy to zgłoszenie jako rozsądny kierunek „otwierania” danych. Słuchamy z uwagą opinii organizacji pozarządowych i wszystkich osób zainteresowanych. Jeszcze w tym roku planujemy rzetelnie przeanalizować wszystkie zgłoszenia i możliwie jak najwięcej uwzględnić w ramach naszych dalszych prac modernizacyjnych. Dziś w ramach posiadanych środków i możliwości zrobiliśmy pierwszy krok, niemniej dołożymy wszelkich starań aby proces otwierania danych przynosił każdemu jak najwięcej korzyści.

Z kopią mojego wniosku można zapoznać się także w BIP Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Jest tam dostępny w rejestrze wniosków o udostępnienie informacji publicznej pod numerem 22217 wraz z powyższą odpowiedzią. Jest tam także inny wniosek na temat rejestru.

W odniesieniu do zastrzeżenia praw autorskich osiągnąłem tylko częściowy sukces. Jednak zawsze to krok do przodu. Przyznano, że jedna nota to była bezzasadna pomyłka. Przyjęto do dalszych rozważań postulat zamieszczenia danych identyfikacyjnych osób prawnych. Nie odniesiono się wcale do uwagi, aby oznaczać dane metadanymi.

W dniu 5 lutego odpisałem do Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Zwróciłem uwagę na nie całkowite rozwiązanie problemu zastrzeżeń praw autorskich. Rozszerzyłem w tym zakresie argumentacje. Ponowiłem prośbę o zamieszczenie metadanych.

W dniu 10 lutego 2015 roku otrzymałem pismo Fundacji ePaństwo. Przedstawiono, że Fundacja ePaństwo jest organizacją działającą na rzecz otwartej i przejrzystej władzy oraz zaangażowania obywatelskiego. ​ Fundacja działa także na rzecz inicjatyw otwartościowych i jako partner Miasta Gdańska w rozwijaniu polityki otwartości uważa, że wszelkie propozycje dotyczące sposobu udostępniania przez administrację informacji publicznych są ważne i potrzebne.

5 marca 2015 roku za pośrednictwem poczty elektronicznej otrzymałem odpowiedź Kancelarii Prezydenta Miasta Gdańsk z dnia 3 marca 2015. Kolejny krok do przodu., ponieważ Poinformowano mnie, że trwają prace nad opublikowaniem danych osób wytwarzających danych. Jednocześnie odczułem zawód – stanowczo odmówiono dalszych zmian w zakresie oznaczeń praw autorskich.

Zdecydowałem 8 marca 2015 roku przekazać odpowiedź Kancelarii Prezydenta do Zespołu Otwarte Dane. Odniosłem wrażenie, że to co robi Zespół nie jest spójne z działaniami Kancelarii.

Wyraziłem stanowisko, że w mojej ocenie administracja nie powinna w żadnym zakresie stosować zastrzeżeń prawnoautorskich do materiałów przez siebie publikowanych. Bezpodstawne twierdzenie o ochronie prawnoautorskiej do materiałów urzędowych zaburza pewność obrotu prawnego, tym samym uniemożliwia wykorzystywanie danych opublikowanych na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu w sposób dowolny, a zwłaszcza przez biznes. Wyraziłem oczekiwanie, aby nota o prawach autorskich znikła.

Z jednej strony jeśli zgodnie z art. 4 Konstytucji RP władza należy do narodu, to organy państwa nie gromadzą informacji dla własnej korzyści, lecz czynią z niej „zasób narodowy”. Dostęp do niego powinien być zatem zagwarantowany suwerenowi nie tylko ze względów demokratyczno-politycznych, ale również w celu wykonywania pozostałych praw podmiotowych.

Z drugiej strony Urząd Miejski w Gdańsku nie posiada uprawnienia ustawowego (por. art. 2 Konstytucji RP) do tworzenia innych stron niż BIP. Zatem z pewnością wszelkie strony tworzone przez Urząd są BIP-em – urzędowym publikatorem teleinformatyczny (por. art. 9 ust. 1 u.d.i.p.), co najwyżej nie spełniającym jakiś wymogów. Wszelkie materiały opublikowane w urzędowy publikator teleinformatyczny z pewnością stanowią co najmniej materiał urzędowy, o którym mowa w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Materiały opublikowane w ramach urzędowej procedury publikacji w BIP nie mogą stanowić przedmiotu ochrony prawnoautorskiej (art. 4 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

W dniu 8 marca 2015 roku Zespół Otwarte Dane udzielił mi odpowiedzi dopełniając marszu w sprawie mojego wniosku:

Dzień Dobry
Odpowiadając na Pana maila chciałabym podziękować za słuszne uwagi. Jednocześnie aby w pełni realizować cel BIP-u, którym jest powszechne udostępnianie informacji publicznej, zakładka „prawa autorskie” zostanie w najbliższym czasie zmodyfikowana. W związku z powyższym na czas opracowywania nowych zapisów, postanowiliśmy o jej wyłączeniu.

Z wyrazami szacunku
Tomasz Filipowicz

Cieszy mnie ogromnie, że udało mi się z Urzędem Miejskim w Gdańsku dojść do porozumienia odnośnie wszystkich zmian, które zaproponowałem.

2 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *