Obywatelska inicjatywa ustawodawcza a sprawozdawczość elektroniczna

Elektroniczne systemy składania zeznań podatkowych są najbardziej zaawansowaną e-usługą we wszystkich krajach UE, a polskie urzędy skarbowe zostały skomputeryzowane wcześniej niż inne jednostki administracji. Pierwsze systemy pojawiły się już w 1990 roku. Istnieje powszechna wiedza o możliwości składania PIT-ów w postaci elektronicznej, która nie wywołuje już większych obaw.

Dostrzegalny jest ogólnopolski trend zmierzający do urzeczywistnienia e-administracji także w innych obszarach. Został on wpisany w szereg strategii i programów rządowych. Powszechnie przyjmuje się, że usługi administracji publicznych powinny być z założenia cyfrowe (co obejmuje informacje nadające się do przetwarzania automatycznego), przy zachowaniu innych kanałów dla osób nieposiadających dostępu do internetu z wyboru lub z konieczności. Oznacza to systematyczne zwiększanie form, w jakich wykorzystanie cyfrowych usług względem form analogowych jest możliwe i prawnie dopuszczalne. Takie zmiany wpisują się w oczekiwania nowoczesnego społeczeństwa i przyczyniają się do poprawy sprawności administracji.

Jednak w naszej rzeczywistości jest to jedynie stan pożądany, do którego musimy dążyć. Społeczne oczekiwania nie jest w pełni zaspokojone.

Oczekiwanie społeczne elektronicznej inicjatywy ustawodawczej

Warto zwrócić uwagę na petycję dotycząca możliwości podpisywania ustaw obywatelskich na ePUAP złożona przez p. Pawła i Agnieszkę Platów. Zwrócono w niej uwagę na możliwość, że zwrócono uwagę na możliwości podpisywania ustaw obywatelskich na ePUAP oraz zrobienia portalu zbierania ustaw obywatelskich. Zaproponowano składaniem oraz podpisywanie obywatelskich ustaw z wykorzystaniem Profilu Zaufanego eGO.

Treść tej petycji została opublikowana w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Cyfryzacji. 20 maja zwrócono mi na tę petycję uwagę z Ministerstwa Cyfryzacji z prośbą o opinie na temat udzielonej odpowiedzi.

W stanowisku Ministerstwa Cyfryzacji wskazano uwagę:

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa inicjatywa obywatelska przysługuje grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu zgodnie z art. 118 ust 1 Konstytucji RP. Tryb postępowania w tej sprawie określa ustawa z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli [1]. Zgodnie z treścią art. 9 ust 1 ustawy, projekt ustawy musi być wyłożony do wglądu w miejscu zbierania podpisów, dalej ustawa przewiduje, że obywatel udziela poparcia projektowi ustawy, składając na wykazie własnoręczny podpis, obok swojego imienia i nazwiska, adresu zamieszkania i numeru PESEL. Następnie pełnomocnik komitetu inicjatywy ustawodawczej, odpowiedzialny za organizację zbierania podpisów obywateli, wnosi do Marszałka Sejmu projekt ustawy wraz z załączonym wykazem podpisów obywateli popierających projekt. Zgodnie z powyższym należy zauważyć, że obecne uregulowania prawne procedury udzielania poparcia obywatelskim projektom ustaw wymagają użycia dokumentów w postaci papierowej bez możliwości wykorzystania dokumentów i podpisów elektronicznych.

Niestety zgadzam się z tym stanowiskiem Minister, choć nie jestem prawnikiem.

Ustawa z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli przewiduje interakcje na linii obywatel – państwo w kilku obszarach – w procedurze zgłoszenia komitetu, procedurze zbiórki podpisów pod projektem, a także procedurze składania sprawozdania. Jednakże żadna z nich nie jest dostosowana do e-administracji.

Zmiana tego ostatniego tj. sprawozdania – choć wymagająca interwencji ustawodawcy – nie jest rewolucyjna. Elektroniczne sprawozdania w wielu obszarach występują i trudno dostrzec poważne względy, dla których taką formę utrzymano w tym miejscu.

Zmiana natomiast drugiego tj. zbiórki podpisów może przyczynić się do promocji Profilu Zaufanego w ogóle. Komitet, promując taką formę poparcia swojej inicjatywy, przyczyni się do oddolnej promocji możliwość, jakie daje Profil Zaufany. Przeszkoli także z jego wykorzystania zainteresowane podpisem projektu grono obywateli. Może to być wartościowy krok w oddolnej promocji e-administracji wykonany rękami komitetu, który własnymi środkami opracuje i rozpowszechniać będzie stosowne materiały instruktażowe.

Minister Cyfryzacji w udzielonej odpowiedzi zaznaczyła, że skierowała do Prezes Rady Ministrów pismo z prośbą o rozważenie zasadności zmiany ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli. Uważam, że szeroka zmiana tej ustawy jest zasadna.

Archaiczne analogowe sprawozdania

Myślę jednak, że wartym jest szczególne zwrócenie uwagi na możliwość składania elektronicznych sprawozdań. Pełnomocnik komitetu jest obowiązany do złożenia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych sprawozdania finansowego o źródłach pozyskanych funduszy na cele inicjatywy ustawodawczej w terminie 3 miesięcy od dnia wniesienia do Marszałka Sejmu projektu ustawy, o którym mowa w art. 10 ust. 1, lub postanowienia Sądu Najwyższego, o którym mowa w art. 12 ust. 3, a w wypadku wcześniejszego rozwiązania komitetu — w terminie 3 miesięcy od dnia jego rozwiązania.

Taka zmiana – choć wymagająca interwencji ustawodawcy – nie jest rewolucyjna. Elektroniczne sprawozdania w wielu dziedzinach prawa, zwłaszcza prawa podatkowego występują, są wdrażane od dawna i trudno dostrzec poważne względy, dla których taką formę utrzymano w tym miejscu. Jestem przekonany, że ze strony ministerstwa nie będzie to wymagało znaczących zmian organizacyjnych, ani technicznych. Zatem jedyną przeszkodą dla takiej formy sprawozdań jest sztuczna bariera prawna.

Uważam, że zmiany w zakresie sprawozdań pozostają w kompetencjach Ministra Rozwoju i Finansów – organu posiadającego pośrednio kompetencje rządowej inicjatywy ustawodawczej jako członka Rady Ministrów. To właśnie do tut. Ministerstwa te dokumenty są składane, a następnie opracowywane i przechowywane.

Petycja o inicjatywę ustawodawczą

Dlatego skierowałem do Ministra Rozwoju i Finansów petycje o podjęcie działań celem umożliwienia składania w postaci elektronicznej sprawozdania finansowego o źródłach pozyskanych funduszy na cele inicjatywy ustawodawczej, o którym mowa w art. 17 ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli poprzez podjęcie działań na zmiany odpowiednich aktów ustawowych. Zaprosiłem do podjęcia stosownych zmian także Marszałka Sejmu RP i Marszałka Senatu RP. Minister Cyfryzacji zamierza także zwrócić uwagę Ministrowi Rozwoju i Finansów na te sprawozdania.

Projekty petycji publikuje w postaci edytowalnej. Gorąco zapraszam do kopiowania, edytowania i składania ich we własnym imieniu, a tym samym wyrażania poparcia dla e-administracji.

3 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *