Dostępność informacji o wydatkach miasta jest jednym z podstawowych czynników wpływających na aktywność mieszkańców. Prawo do informacji publicznej stanowi jeden z czynników gwarantujących dobre prowadzenie m .in. konsultacji społecznych. Poinformowani mieszkańcy chętniej włączają się w debatę publiczną. Dialog w takim przypadku odbywa się na podstawie rzetelnych informacji, do których mają dostęp wszystkie zaangażowane osoby. Pozwala to również na uniknięcie wątpliwości co do racjonalności wydatków oraz ich wysokości.
Jakiś czas temu taki rejestr umów wprowadzono w Kętach. Wprowadziło to istotną zmianę w dostępie do informacji o wydatkach w tej gminy. Przykładowo na LII Sesji Rady Miejskiej w Kętach w dniu 26 czerwca 2014 roku zrodziło to następujący dialog. Radny Rafał Ficoń zadał pytanie „Czy możemy poznać kwotę ile nas kosztuje miesięcznie, albo rocznie ta stała kolumna w tej gazecie?”. Otrzymał spokojną odpowiedź Zastępcy Burmistrza Kęt Dariusza Laszczak „Odsyłam do rejestru umów. Tam na pewno ta kwota tam jest.”. Tu akurat po chwili ktoś szepnął kwotę, bo akurat pamiętał, więc Zastępca dodał, że 1200 zł.
W 4 godzinie 46 minucie nagrania z LII (52.) Sesji Rady Miejskiej w Kętach w dniu 26 czerwca 2014 roku pojawia się wątek rejestru umów:
Pismem z dnia 1 sierpnia 2014 roku wniosłem do Wójta Gminy Osiek Jasielski – dalej także jako Organ – o udostępnienie informacji publicznej w zakresie:
-
Jakie rejestry / ewidencje / systemy komputerowe / systemy finansowo-księgowe zawierające informacje dotyczące zawieranych umów / zobowiązań / wydatków funkcjonują?
Odpowiedzi do każdego funkcjonującego zbioru:-
Czy zbiór informacji prowadzony jest w formie elektronicznej?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie z pkt. 1 ppkt. 1 w odniesieniu do zbioru:-
Jakie oprogramowanie służy do prowadzenia zbioru? Jakie oprogramowanie bazodanowe wspiera funkcjonowanie zbioru? Wnoszę o przesłanie stosownych umów (wraz z załącznikami i specyfikacją), faktur i protokołów zdawczo-odbiorczych.
-
Jakie są możliwe kryteria przeszukiwania zbioru?
-
Czy oprogramowanie wykorzystywane do prowadzenia zbioru umożliwia wydruk zestawienia / eksport informacji w zakresie pozycji spełniających określone kryteria Jakie są możliwe kryteria przeszukiwania zbioru na potrzeby przygotowania zestawiania / eksportu informacji? Jakie dane może zawierać to zestawienie / eksport z zbioru? W jakich formatach danych możliwe jest sporządzenie zestawieniu / eksportu z zbioru?
-
Z jakim wyprzedzeniem nie dłuższym niż 14 dni należy uprzedzić urząd o woli wglądu do wymienionego rejestru?
-
-
Jakie informacje odnośnie pozycji gromadzi zbiór?
-
Jakie przepisy (ustawy, rozporządzenia, zarządzenia, regulaminy itp.) regulują funkcjonowanie zbioru? Wnoszę o przesłanie ich kopii.
-
Czy zaplanowana jest publikacja tego zbioru?
-
-
W przypadku odpowiedzi negatywnej na pytanie z punktu 1 – Na jakim etapie jest wdrożenie rejestru umów?
-
Czy wprowadzony jest elektroniczny System Zarządzania Dokumentacją? Jakie metadane są gromadzone dla spraw o symbolu 215 (w tym 2150 i 2151) i 272?
Pismem z dnia 14 sierpnia 2014 roku Organ wskazał na nieprowadzenie (pkt. 1 ?) i brak zamiaru wdrożenie (pkt. 2) elektronicznego rejestru umów oraz niewprowadzenie elektronicznego Systemu Zarządzania Dokumentacją (pkt. 3).
Odpowiedź Organu była niepełna i tym nie wyczerpuje prawnych obowiązków określonych w u.d.i.p.
Warto przede wszystkim przywołać pytanie pierwsze wniosku: „Jakie rejestry / ewidencje / systemy komputerowe / systemy finansowo-księgowe zawierające informacje dotyczące zawieranych umów / zobowiązań / wydatków funkcjonują?”.
Organ nie wskazał jakie ewidencje / systemy komputerowe / systemy finansowo-księgowe zawierające informacje dotyczące umów zobowiązanych / wydatków funkcjonują poprzestając na stanowisku dotyczącym rejestru umów, dodatkowo tylko elektronicznego.
Odpowiedź przypomina dialog w stylu:
– Czy mają Państwo owoce?
– Nie mamy żadnych bananów.
– OK. Ale mnie nie tylko chodzi o banany. Czy mają Państwo jakiekolwiek owoce?
– Nie mamy żadnych bananów!
Trudno uwierzyć, aby takie ewidencje nie były prowadzone, skoro czasem wymagają tego wprost przepisy prawa. Zasadniczo aspekt form prowadzenia rejestrów stanowi element organizacji wewnętrznej, do której nie wkracza ustawodawca. Jednak w pewnym zakresie podjął takie działania, co pozwala wykazać, że Organ nie udzielił rzetelnej i wyczerpującej odpowiedzi na wniosek.
Należy wskazać, że choćby z ustawy o rachunkowości wynika obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, które na dodatek zwykle są prowadzone w systemie komputerowym tworząc system finansowo-księgowy, zatem co najmniej w tym zakresie odpowiedź Organu jest niepełna, ponieważ nie przedstawia informacji o ewidencjach lub systemie finansowo-księgowym. Nie wyobrażam sobie, aby współcześnie w państwie prawa mogła się uchować i przejść wszelkie kontrole gmina, która wbrew obowiązkowi ustawowemu przez wiele lat nie prowadzi ksiąg rachunkowych. Taki stan faktyczny jako absurdalny należy zdecydowanie odrzucić.
Umowy zgodnie z powszechnie obowiązującą w organach gminy instytucją kancelaryjną i Jednolitym Rzeczowym Wykazem Akt są rejestrowane pod symbolami 215 (w tym 2150 i 2151) i 272. Bez wątpienia ewidencja tych spraw tworzy „ewidencje (…) zawierające informacje dotyczące zawieranych umów (…)”.
Liczby 215, 2150, 2151 i 272 wynikają z jednolitego rzeczowego wykazu akt organów gminy, związków międzygminnych oraz urzędów obsługujących te organy i związki ustalony poprzez rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz.U. 2011 nr 14 poz. 67).
Również odpowiedź na pytanie 2 nie spełnia wymogów prawa, ponieważ zawęża udzielaną odpowiedź do elektronicznego rejestru umów, co może stanowić pewną grę słów ze strony Organu. Nie wykluczone jest więc, że Organ celem usprawnienia swojego funkcjonowania zamierza wdrożyć papierowy rejestr umów lub wobec równoczesnego braku odpowiedzi na pytanie 1, taki już wdrożył.
W wyroku WSA w Gliwicach z dnia 29 lipca 2014 roku w sprawie sygn. akt. IV SAB/Gl 79/14 wskazano: Tymczasem podkreślenia wymaga, że adresat wniosku nie jest uprawniony do dowolnego doboru informacji przekazanych, ale powinien rozpoznać wniosek w zakresie żądań w nim zawartych i to w sposób określony w ustawie. Przedstawienie informacji zupełnie innej, niż ta, na którą oczekuje wnioskodawca, informacji niepełnej lub też informacji wymijającej czy wręcz nieadekwatnej do treści wniosku lub gdy podmiot odmawia jej udzielenia w nieprzewidzianej do tej czynności formie świadczy o bezczynności podmiotu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej.
W tej sytuacji nie pozostało mi nic innego jak wystąpienie do sądu o ocenę czy Wójt udzielił odpowiedzi wyczerpującej wypełniając prawne obowiązki. Nie zamierzam powtarzać, ani doprecyzować wniosku, gdy – w moim odczuciu – odpowiedź Wójta ma cechy gry w „głuchy telefon”, a kolejne wnioski nie dają mi gwarancji, że nie ulegnę grze słownej itp. zabiegom.
Skarga została wysłana przeze mnie do Wójta, a to on dopiero ma obowiązek ją przekazać do sądu. Taka jest procedura. Tworzy ona przestrzeń dla tzw. trybu autokontroli.
Tryb autokontroli umożliwia organowi weryfikację wydanego postępowania, bez potrzeby angażowania sądu administracyjnego. Instytucja ta realizuje założenie, aby uchybienia organu administracji, co do istnienia których nie ma sporu pomiędzy tym organem, a stroną postępowania, usuwano jeszcze na drodze administracyjnej, rezerwując kontrolę sądowoadministracyjną tylko na wypadek nieusuwalnej rozbieżności stanowisk między organem, a stroną. W oczywisty sposób służy to ekonomii rozstrzygania spraw.
Wójt obowiązek przekazania dokumentów wypełnił, ponieważ Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie skargę otrzymał i podjął stosowne czynności – zarejestrował sprawę pod sygn. akt. II SAB/Rz 31/15, wezwał mnie do uiszczenia wpisu i przekazał odpowiedź na skargę. Z przesłanej odpowiedzi na skargę Organ wynika, że Wójt w dalszym ciągu nie zamierza wykonywać mojego wniosku, zatem nie skorzystał z trybu autokontroli.
W tej sytuacji zmuszony byłem do uiszczenia wpisu w wysokości 100zł od skargi na bezczynność (wpis od skargi na decyzję wynosi 200zł), albo skarga nie zostanie wcale oceniana przez Sąd. Cóż zrobić, opłaciłem. Jeżeli wygram – dostanę zwrot. Jeżeli przegram – środki przepadną.
Kolejny list jaki otrzymałem w tej sprawie pochodził od Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie. Było to zawiadomienie o terminie rozprawy – rozprawa odbędzie się 27 maja 2015 roku o godz. 10:40 sala nr 1 w WSA Rzeszów.
Stawiennictwo jest nieobowiązkowe i niestety nie będę mógł przybyć. Jednak każdy zainteresowany może na rozprawę przyjść w roli widowni i obserwować jak działanie Wójta Gminy Osiek Jasielski podlega ocenie Sądu.
Wójt Gminy Osiek Jasielski zobowiązany przez WSA w Rzeszowie do udzielenia odpowiedzi na wniosek obywatela
http://www.zaleze.com/wojt-gminy-osiek-jasielski-zobowiazany-przez-wsa-w-rzeszowie-do-udzielenia-odpowiedzi-na-wniosek-obywatela/